کاربرد ضد یخ و زمان تعویض آن

در فصل سرما، استفاده از ضد یخ بر روی سطوح مختلف از اهمیت بسیاری برخوردار است. این مواد باعث جلوگیری از تشکیل یخ و یخچال در مناطق سرد می‌شوند و به تداوم فعالیت‌ های روزانه کمک می‌کنند. در این مقاله، به بررسی کاربرد ضد یخ و زمان تعویض آن در محافظت از سطوح در فصل سرما پرداخته خواهد شد.

آشنایی با ضد یخ

موتور اتومبیل با احتراق سوخت (بنزین یا گازوئیل) انرژی زیادی تولید می‌کند، که بخش قابل توجهی از آن (تقریباً یک سوم) برای حرکت خودرو مصرف می‌شود. دو سوم باقی‌ مانده از این انرژی به شکل گرما تابدار خواهد شد.

نیمی از این گرما از طریق لوله‌ های اگزوز از موتور خارج می‌شود، اما نیمی دیگر در داخل محفظه موتور باقی می‌ماند.

برای خنک شدن موتور، لازم است که این گرما دفع شود؛ در غیر این صورت، دما به طور مداوم افزایش پیدا می‌کند تا جایی که اجزای فلزی درون آن شروع به ذوب شدن می‌کنند و در نتیجه، موتور خراب می‌شود. به منظور پیشگیری از این مشکل، نیاز به یک مایع خنک کننده است. این مایع که بر پایه آب است، گرما را از موتور جذب می‌کند.

البته، خود مایع خنک کننده نیز به دلیل گرمای موجود در محفظه موتور داغ می‌شود. به همین دلیل، یک سیستم خنک کننده طراحی شده که این مایع را به یک رادیاتور در جلوی خودرو منتقل کند تا در آنجا خنک شود. با حرکت خودرو، هوا در شیارهای رادیاتور که حاوی این مایع خنک کننده داغ است، جریان پیدا کرده و مایع را خنک می‌کند.

کاربردهای ضد یخ

مواد شیمیایی موجود در ضد یخ، تعداد زیادی از مزایای مهم برای سیستم خنک‌کننده موتور خودرو فراهم می‌کنند. یکی از جوانب مهم کاربرد ضد یخ، جلوگیری از یخ زدن مایع خنک‌کننده در داخل محفظه موتور در هوای سرد زمستانی است. اگر بخواهیم بدانیم ضد یخ در چه دمایی از یخ می‌زند، باید به این نکته توجه کنیم که آب در صفر سانتی‌گراد یا ۳۲ درجه فارنهایت منجمد می‌شود. بنابراین، مخلوطی از ۵۰٪ آب و ۵۰٪ ضد یخ در حدود ۳۷- سانتی‌گراد یا ۳۵- درجه فارنهایت از یخ زدن جلوگیری می‌کند.

کاربرد دیگر ضد یخ این است که نقطه جوش آب را افزایش می‌دهد. همان‌طور که می‌دانید، آب در ۱۰۰ سانتی‌گراد یا ۲۱۲ درجه فارنهایت به جوش می‌آید. هر چه این دما بالاتر باشد، به نفع موتور خواهد بود، زیرا آب جوش به موتور آسیب می‌رساند. مخلوط ۵۰/۵۰ ضد یخ و آب باعث می‌شود نقطه جوش آب به جایی بین ۲۴۰ و ۲۷۰ سانتی‌گراد (۴۶۴ و ۵۱۸ درجه فارنهایت) برسد. البته تعیین دقیق نقطه جوش به فشار مخلوط آب و ضد یخ در محفظه موتور نیز بستگی دارد.

مزایای دیگر ضد یخ

1. کاهش خطر الکترولیز مایع خنک‌کننده.
2. جلوگیری از یخ‌ زدگی آب در فصل زمستان.
3. جلوگیری از به جوش آمدن آب در فصل تابستان.
4. جلوگیری از زنگ‌ زدگی و خوردگی قطعات فلزی موتور.
5. ممانعت از پوسیدگی قطعات لاستیکی و پلاستیکی محفظه موتور.

چرا باید ضد یخ را تعویض کرد؟

با گذشت زمان، خصوصیات اولیه مایع خنک‌ کننده موتور از دست می‌روند و در نتیجه، به‌ طور محدودی اسیدی می‌شوند. این اتفاق باعث می‌شود که مایع خنک‌ کننده بتواند بار الکتریکی جذب کند. حتی جریان الکتریکی با مقدار ۰.۲۰ ولت کافی است تا اجزای فلزی درون موتور خوردگی پیدا کنند. به‌ ویژه، آلومینیوم به خوردگی ناشی از الکترولیز بسیار حساس است.

به طور معمول، زمانی که الکترولیز در مایع خنک‌کننده یا ضد یخ رخ می‌دهد، این نشان‌ دهنده‌ی آن است که وضعیت این مایع به حدی ناپایدار شده که ممکن است موتور مایع را نشت دهد. با تعویض به‌ موقع ضد یخ، می‌توان از الکترولیز مایع خنک‌ کننده جلوگیری کرده و به حفظ سلامت و کارکرد بهتر موتور کمک نمود.

زمان مناسب برای تعویض ضد یخ چه مواقعی است؟

اصولاً زمان مناسب برای تعویض ضد یخ در دفترچه راهنمای مالک خودرو تعیین شده است. با این حال، شرایط مختلفی وجود دارند که ممکن است زمان تعویض را تغییر دهند. بهترین روش این است که پس از هر ۸۰ هزار کیلومتر، ضد یخ را بررسی کنید و میزان اسیدیته آن را اندازه‌گیری نمایید. یکی از روش‌ های موثر استفاده از نوار تشخیص است. با این حال، شناختن علائم کمبود ضد یخ نیز مفید است.

نکات مهمی در مورد استفاده صحیح از ضد یخ در خودرو

• مایع درون رادیاتور باید با توجه به دمای منطقه و محل تردد خودرو مناسب باشد.
• آب مورد استفاده در رادیاتور باید دارای سختی کم و بدون املاح معدنی زیاد باشد.
• یک ضدیخ خوب باید مقاومت بالایی در برابر آتش‌ سوزی داشته باشد و به سرعت نسوزد.
• هرگز دو برند مختلف از ضد یخ را با یکدیگر مخلوط نکنید، زیرا تشابه رنگ آن‌ ها نشانه خواص یکسان نیست.
• یک ضدیخ با کیفیت مناسب هیچ‌ گاه کف تولید نمی‌کند. در صورت ایجاد کف، رادیاتور را به طور کامل تخلیه کنید.
• رقیق‌ سازی باید بر اساس دستورالعمل کارخانه صورت گیرد و نسبت ضدیخ به ضدجوش اسپیدی باید یک به یک باشد.
• رنگ ضدیخ نشانگر کیفیت آن نیست و صرفاً برای تفکیک ضدیخ‌ های مختلف از یکدیگر به رنگ‌ های مختلف تولید می‌شوند.
• عمر مفید ضد یخ به توجه به زمان و شرایط کاری متغیر است. بهترین زمان برای تعویض ضدیخ موتور خودرو هر دو سال یکبار است.

سخن آخر

ضد یخ‌ ها با تأثیر بسزایی در حفظ سطوح در فصل سرما نقش دارند و انتخاب مناسب این محصولات و رعایت زمان تعویض، به حفاظت از وسایل و ساختارها در برابر آثار ناشی از یخ‌ زدگی کمک می‌کند. همچنین، توجه به شرایط محیطی خاص هر منطقه و شدت استفاده در تعیین زمان مناسب تعویض ضد یخ بسیار حائز اهمیت است.

سوالات متداول کاربرد ضد یخ و زمان تعویض آن

1. آیا همه ضد یخ‌ها یکسان هستند؟
   خیر، ضد یخ‌ ها ممکن است ترکیبات مختلفی داشته باشند. بعضی از آن‌ ها ممکن است بر اساس آب باشند و برخی دیگر از ترکیبات شیمیایی مانند نمک.
2. زمان مناسب برای تعویض ضد یخ چیست؟
   ضد یخ باید قبل از شروع فصل سرما و یخبندان شدید تعویض شود. بهتر است این کار را در پایان پاییز یا در اوایل زمستان انجام دهید.
3. چگونه می‌توانم تشخیص دهم که نیاز به تعویض ضد یخ دارم؟
   اگر سطوحی که از ضد یخ پوشیده شده‌اند شروع به یخ‌ زدگی می‌کنند یا راهروها لغزنده می‌شوند، این نشان‌ دهنده نیاز به تعویض ضد یخ است.